مراقبتهای بهداشتی در بارداری

 
 تغذیه :

همانطوریکه اشاره شد در دوران بارداری جنین کاملاّ وابسته به مادر است و مواد غذائی که مادر  مصرف می کند از راه جفت به جنین می رسد . بنابر این تغذیه مناسب مادر باردار علاوه بر تامین سلامت خودش ، در سلامت جنین و نوزاد آینده هم نقش مهمی دارد . غذای روزانه خانم باردار باید دارای همه گروههای غذائی باشد چون استفاده از یک گروه غذائی ، همه مواد لازم را تامین نمی کند .

گروههای غذائی عبارتند :

۱-گروه نان و غلات :

مواد غذائی این گروه منبع خوبی برای تولید انرژی است . از قبیل انواع نان مخصوصاّنان سبوس دار مانند نان سنگگ ، برنج، ماکارونی ،جو ، گندم وذرت .

 ۲-گوشت ،حبوبات ، تخم مرغ و مغزها :

این گروه غذائی پروتئین وآهن بدن را تاّمین می کنند و مواد غذائی موجود در این دسته برای خونسازی ، تکامل سیستم عصبی و رشد جنین لازمند . مانند انواع گوشت قرمز ، مرغ ، ماهی ، تخم مرغ و انواع مغزها ( گردو ، بادام ، پسته و …) انواع حبوبات به منظور جلوگیری از سرایت بیماریهای انگلی حتماّ باید گوشت کاملاّ پخته شود. ضمناّ مخلوط غلات و حبوبات مانند عدس پلو و لوبیا پلو ، منبع خوبی از پروتئین برای مادر باردار است .

 ۳-شیر و فرآورده های آن مانند پنیر ،‌ماست کشک :

۴-سبزیها ومیوه ها :

این گروه شامل انواع سبزیها مثل کاهو ،هویج ، گوجه فرنگی ،سیب زمینی ، جعفری و انواع میوه های تازه وخشک است که شامل ویتامینهای مورد نیاز بدن بخصوص ویتامین آ و ویتامین ث و مقداری آهن هستند . برای تامین ویتامین ث لازم است  سبزیجات و میوه جات بصورت تازه مصرف شود زیرا طبخ این مواد ویتامین ث را از بین می برد . در مورد مصرف سیب زمینی توصیه می شود ابتدا کاملا ّتمیز شسته شده و با پوست پخته شود . با توجه به آ نچه گفته شد ، مصرف مقدار کافی مواد غذائی حاوی کلسیم ، پروتئین ، ویتامین ث و همچنین اسید فولیک در دوران بارداری سلامت مادر و جنین را تاّ مین می کند . اسید فولیک ماده ای است که مصرف
 آ ن بخصوص در سه ماهه اول بارداری برای رشد سیستم عصبی جنین لازم است . سبزیجاتی مثل گل کلم و اسفناج منبع خوبی برای اسید فولیک میباشد .

روابط زناشوئی :

تمایل جنسی زنان باردار در مراحل مختلف حاملگی تغییر می کند . احساس لذت بیشتر ویا حتی تنفر از داشتن نزدیکی در بارداری کاملاّ طبیعی است . تمایلات جنسی مردان هم ممکن است تغییر کند . در یک حاملگی سالم ، نزدیکی تا قبل از ماه آخر ضرری  ندارد . مشروط به اینکه راحتی زن رعایت شده و وضعیت قرار گرفتن بدن او طوری باشد که به شکم وی فشار وارد نشود

 
 نکته مهم:
 خانمهائی که در حاملگی های قبلی خود سابقه سقط ، خونریزی ، پارگی کیسه آب و زایمان زودرس دارند ، باید از نزدیکی در سه ماه اول و آخر بارداری خودداری کنند .

 بهداشت دهان ودندان :

با توجه به اهمیت مراقبت از دندانها در حاملگی ، زن باردار بهتر است  در طول  بارداری حداقل یکبار توسط دندانپزشک معاینه شود . حداقل یکبار مسواک زدن در روز ( قبل از خواب )ضروری است . با پیشرفت حاملگی به علت افزایش ترشح هورمونها ممکن است لثه ها متورم و پر خون شده و  خونریزی از لثه ها  پیش آید ، اگر خونریزی زیاد شده و بیش از چند روز ادامه یابد لازم است با دندانپزشک مشورت شود .

 
 بهداشت روان :

 
آرامش مادر از مسائلی است که امروز بسیار مورد توجه قرار دارد . ثابت شده است که اضطراب و هیجانات زن حامله بر سلامت جنین تاّثیر می گذارد . آرامش روانی مادر بخصوص نزدیک زایمان اهمیت زیادی دارد .

 مصرف دارو :

 
اکثر دارو ها میتوانند از جفت عبور کرده و به جنین رسیده  و اثرات زیانبار ی برای  جنین ونوزاد ایجاد کنند . از آنجائی که بیشترین اثرات سوء داروها و مواد مضر  در سه ماهه اول حاملگی است لذا در این مدت باید از مصرف دارو بدون تجویز پزشک ، همچنین از کشیدن سیگار یا تنفس در فضای آلوده به دود سیگار  وهمچنین انجام هر نوع عکسبرداری پزشکی بدون اجازه پزشک خودداری شود .

 ورزش :

بهترین ورزش در بارداری ، پیاده روی در هوای آزاد است . خانم باردار می تواند حدود نیم ساعت در روز و حداقل سه بار در هفته پیاده روی کند . راه رفتن باعث تقویت عضلات شکم شده ودر ماه های آخر به راحت انجام شدن زایمان کمک میکند .انجام تمرینات بسیار ساده در بارداری ضمن حفظ اندام مادر در کاهش انقباض عضلات لگن وران و کاهش کمر درد و درد پشت مؤثر بوده و مادر را از نظر جسمی و رو حی برای زایمان آماده می کند .
نکته مهم : از انجام ورزشهای سنگین و حرکاتی که احتمال ضربه  به شکم وجود دارد ، اجتناب کرده و چنانچه دچار تپش قلب شدید شده و عرق کردید ورزش را متوقف کنید .

 اجتناب از تماس با افراد بیمار :

ابتلاء مادر باردار به برخی بیماریهای عفونی مثل سرخجه عوارض متعددی در جنین ایجاد می کند . لذا زنان باردار باید از تماس با افراد مبتلا به بیماریهای عفونی مثل سرخجه ، هپاتیت و ‌آبله مرغان دوری کنید .تزریق واکسن بیماریهائی مثل سرخجه و هپاتیت به زنان قبل از بارداری ، از ابتلاء آنان به این بیماریها در دوران بارداری جلوگیری می کند . در صورتی که خانم باردار با افراد مبتلا به این بیماریها تماس داشته و قبلاّ بر علیه آن ایمن نشده باشد ، حتماّ باید با پزشک مشورت کند .